جامعه با خطر سیر نزولی جمعیت مواجه است/ در مسیر فرزندآوری دچار سردرگمی فرهنگی هستیم؛

رئیس اداره زن و خانواده معاونت فرهنگی حوزه های علمیه خواهران گفت: طبق تحقیقات آینده پژوهی در بحث جمعیت اگر مسئله کاهش فرزند آوری در جامعه ما حل نشود، در سال های آتی کشور ما سیر نزولی غیر قابل جبرانی را تجربه خواهد نمود.

دکتر راضیه میرعلی ملک در گفت وگو با خبرنگار شفقنا با اشاره به ضرورت افزایش جمعیت در کشور اظهار داشت: اگر از بعد دینی به این مسئله نگاه کنیم؛ خواهیم دید که در قران مجید و سنت و سیره اهل بیت(علیهم السلام) بر این امر مهم تاکید فراوان شده است؛ در قرآن مجید بر کارکردهای مهم ازدواج از جمله ازدیاد نسل توحیدی تاکید شده است، زیرا داشتن فرزندان بیشتر باعث ارتقاء خانواده و کارآمدی و بازدهی بیشتر این نهاد مقدس می باشد؛ مثلاً حضرت موسی بن جعفر(ع) ۳۷ فرزند داشتند و این تعداد فرزند خود گویای سیره عملی این بزرگوار و دیگر اهل بیت عصمت و طهارت(علیهم السلام) است؛ حضرت رسول اکرم(ص)هم در این مورد می فرمایند؛ آیا نمی دانید من به کثرت امت در روز قیامت حتی به افرادی که از امت من سقط شده اند، مباهات می کنم؟

مشکلات اقتصادی از دلایل کاهش ازدواج است

او با اشاره به ضرورت افزایش جمعیت در ابعاد فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی گفت: متاسفانه امروزه وضعیت اقتصادی و فرهنگی بیش از ابعاد دیگر بر نوع نگرش افراد جامعه در کاهش فرزندآوری تاثیر گذار بوده است؛ یکی از دلایل کاهش و سیر نزولی ازدواج، مسائل و مشکلات اقتصادی است که البته ما در این خصوص نیز اگر به مبانی دینی رجوع کنیم مشاده می کنیم که حضرت باریتعالی تاکید می فرماید که از ترس فقر ازدواج را به تاخیر نیندازید.

رئیس اداره زن و خانواده معاونت فرهنگی حوزه های علمیه خواهران با اشاره به آیه ۳۲ سوره نور بیان کرد: همینطور که از این آیه بر می آید ما باید ازدواج آسان را ترویج و نهادینه سازیم تا به تبع آن نیز امر فرزندآوری صورت گردد.

او تصریح کرد: در هر جامعه ای اگر نیروهای انسانی فعال و کارآمد بیشتری وجود داشته باشد و سرمایه های اجتماعی بالاتر برود، وصول آن جامعه به سمت تمدن اسلامی سریع تر رقم خواهد خورد و از نظر اقتصادی و اجتماعی وضعیت بهتری در جوامع ترسیم خواهد شد؛ به عنوان مثال در بعد اقتصادی می توان کشورهای پرجمعیتی مانند چین و ژاپن را نام برد که با استفاده از نیروی انسانی وضعیت اقتصادی خویش را بهبود بخشیده اند.

زیرساخت های لازم برای افزایش جمعیت در کشور وجود ندارد

میرعلی ملک، کافی نبودن زیرساخت های لازم جهت افزایش جمعیت را مورد تاکید قرار داد و ابراز داشت: امروزه شاهدیم که متولدین دهه ۶۰ در اوج افزایش میزان جمعیتی کشور و رشد انفجاری جمعیت به دنیا آمدند و امروزه  که به بلوغ اجتماعی و فکری رسیده اند با معضلات متعددی در بحث ازدواج، کار و…مواجه هستند و این امر به دلیل آماده نبودن زیرساخت های لازم برای افزایش جمعیت در آن زمان بوده است.

او ادامه داد: این مسئله که مدل تحلیل کاهش جمعیتی برای برخی از تحلیل گران گردیده است دلیل درستی بر سوق دادن جامعه به سمت کاهش زاد و ولد نیست، زیرا با این کار فقط صورت مسئله را پاک می کنیم در صورتی که باید با برنامه ریزی های بهتر جمعیت موجود را در هر زمان مدیریت کنیم، البته بعد از انقلاب اسلامی برنامه ریزی هایی در خصوص زیرساخت های افزایش جمعیت انجام شد، اما نتایج نشان می دهد که این فعالیت ها کافی نبوده است و طبق بیانات رهبر انقلاب ما هنوز تا رسیدن به جامعه متمدن اسلامی فاصله داریم، لذا باید جهت حل مسائل و موانع و اصلاح زیر ساخت ها تلاش بیشتری نماییم.

چالش باروری زیر سطح جانشینی باید مدیریت شود

رئیس اداره زن و خانواده معاونت فرهنگی حوزه های علمیه خواهران با اشاره به آمارهای تکان دهنده کاهش جمعیت و اثرات آن تصریح کرد: یکی از آمارها و شاخص ها در کشورهای توسعه یافته بالا بودن میزان جمعیت جوان آنها است، لذا با توجه به اینکه هنوز “پنجره جمعیتی” در کشور ما باز است باید چالش “باروری زیر سطح جانشینی” را مدیریت نماییم.

او فرهنگ سازی و تغییر بینش ها را از جمله مهمترین اقدامات در زمینه ترویج و تشویق فرزندآوری در بین خانواده ها دانست و ادامه داد: تحقق این امر نیازمند توجه بیشتر مسئولین به این موضوع است؛ لذا لازم است که مسئولین بنا بر ظرفیت هایی که در ارگان ها و سازمان های خود دارند به این مسئله توجه نمایند، مثلاً در ارگان های فرهنگی مانند آموزش و پرورش، صدا و سیما، سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه های علمیه، دانشگاه ها و دیگر نهاد های تاثیر گذار فرهنگی، ظرفیت های متفاوتی وجود دارد که باید از آن ها در جهت فرهنگ سازی، اصلاح زیر ساخت ها و ارائه تسهیلات در راستای فرزند آوری استفاده شود.

دکتر میرعلی ملک خاطرنشان کرد: متاسفانه بر اساس سیاست های تحلیل موالید که در دوره ی نه چندان دوری در کشور ما اتفاق افتاد و با روی کار آمدن بحث تنظیم خانواده و جمعیت دراولین برنامه توسعه اجتماعی اقتصادی پس از سرشماری سال ۱۳۶۵ ، فرهنگ کاهش فرزندآوری به جای مدیریت مسئله سریعاً در جامعه ما با سیر صعودی و بدون در نظر گرفتن عواقب امر نهادینه گردید.

ایران در رتبه ۱۴۴ جدول جهانی فرزندآوری قرار دارد

مسئول امور زن و خانواده مرکز مدیریت حوزه های علمیه خواهران در ادامه با اشاره به شرایط اقتصادی امروز خانواده های ایرانی تاکید کرد: متاسفانه برخی ازخانواده های ما به تجمل گرایی گرایش دارند، اگر به کشورهای توسعه یافته و یا در حال توسعه نگاه کنیم در می یابیم که بسیاری از افراد در زندگی شخصی خود گاهی با کمتر از امکانات ما زندگی خود را مدیریت کرده و تعداد فرزندان بیشتری هم دارند.

او در ادامه ضمن تاکید بر پایین بودن رتبه جهانی فرزند آوری در ایران نسبت به کشورهای دیگر گفت: متاسفانه ما نسبت به بسیاری از کشورهای دیگر از رتبه پایینی در امر فرزندآوری برخوردار می باشیم؛ به عنوان مثال برخی از آمارها نشان می دهد کشور اسرائیل که به عنوان دشمن ما شناخته می شود رتبه ۷۵ فرزندآوری را در جدول جهانی دارا می باشد، این در حالی است که آمریکا در رتبه ۱۲۲ و ایران در رتبه ۱۴۴ جدول جهانی فرزندآوری قرار دارند.

میرعلی ملک عنوان کرد: گرچه امروزه علوم پزشکی در زمینه درمان ناباروری پیشرفت های چشمگیری داشته است، اما متاسفانه در زمینه علوم پزشکی دیدگاه های غلط غربی وارد جامعه ما شده است، گرچه برخی از پزشکان متعهد جامعه ایرانی با توضیحات علمی این مسائل را شفاف سازی کردند؛ اما هنوز عده زیادی از زنان جامعه ما همچنان دچار چالش ها و ترس هایی در مورد سن فرزندآوری و امثال آن می باشند.

او در خصوص اثرات کاهش جمعیت عنوان کرد: خمودگی جامعه اولین و مهمترین اثری است که کاهش جمعیت بر جامعه وارد می سازد، یک جامعه پیر و سالخورده دچار افسردگی و بی نشاطی است و در عین حال افراد سالخورده جامعه نیازمند مراقبت هستند و اگر نیروی جوان ما کم باشد با کمبود نیروهای خدماتی نیز مواجه خواهیم شد.

عدم رشد اقتصادی از اثرات کاهش میزان جمعیت است

این مسئول حوزه علمیه خواهران افزود: عدم رشد اقتصادی از دیگر اثرات کاهش جمعیت است، زیرا وقتی رشد جمعیت به خوبی اتفاق نیفتد مطمئناً در امور مدیریتی کشور و در بحث تولید ملی نیز دچار مشکل خواهیم بود؛ در واقع نیروی جوان می تواند با استفاده از تجربیات افراد سالخورده متخصص و با پویایی و تلاش وافر خود خدمت ها، طرح ها و ایده های خوبی را در جهت رشد اقتصادی جامعه و تولید ملی داشته باشد.

میرعلی ملک در ادامه گفت: یکی از کارکردهای مهم ازدواج در دین اسلام ازدیاد نسل توحیدی است که در بسیاری از آیات و روایات نیز به آن اشاره شده است اما بر اساس آمارهای ارائه شده از مراکز رسمی این امر هنوز با سیر نزولی در ایران حرکت می کند و باید در دستور کار و فرهنگ سازی جدی قرار گیرد تا گسترش نسل توحیدی و برکات آن نیز مشاهده گردد.

پژوهشگر حوزه مطالعات زنان گفت: طبق تحقیقات آینده پژوهی در بحث جمعیت اگر مسئله کاهش فرزند آوری در جامعه ما حل نشود، در سال های آتی کشور ما سیر نزولی غیر قابل جبرانی را تجربه خواهد نمود؛ متاسفانه تمامی رسانه ها در ترویج فرآیند رفاه نسبی موثر بوده اند و یکی از پیامدهای این رفاه نسبی به دست آوردن آسایش به جای آرامش می باشد. به عبارت دقیق تر آنچه غربی ها از طریق رسانه ها در سناریوهای خود برای ما تدوین کرده اند ترویج رفاه نسبی بین خانواده هاست که خود از پیامدهای تاثیر گذار در مسئله کاهش فرزندآوری است، لذا آنان با استفاده از رسانه های دیداری، شنیداری و مکتوب لذت گرایی و اومانیسم محوری را با داشتن فرزند کمتر در ذهن خانواده های ما نهادینه ساخته اند.

او تاکید کرد: فرزند سرمایه عاطفی انسان است اما متاسفانه ما در این مسیر دچار سردرگمی های فرهنگی شده ایم لذا گاهی افراد جامعه تحت تاثیر تفکرات اومانیسمی به این نتیجه می رسند که آسایش و رفاه بیشتر می تواند جایگزین خوبی برای آرامش و جایگزین سرمایه عاطفی ای مانند فرزندان باشد.

بی توجهی برخی مسئولان نسبت به وضعیت چالشی جمعیت

میرعلی ملک تاکید کرد: متاسفانه برخی از مسئولین ما نسبت به وضعیت چالشی جمعیت مداقه لازم را ندارند ؛ لذا با اینکه رهبر انقلاب بر امرافزایش جمعیت تاکید کرده و تا ۱۵۰ میلیون نفر را برای کشور با منابع موجود امکان پذیر می دانند، اما هنوز هم ضرورت امر برای بسیاری از نهادهای دولتی و غیر دولتی جای بحث و گفتگو دارد.

رئیس اداره زن و خانواده معاونت فرهنگی حوزه های علمیه خواهران گفت: امروزه یکی از مسائلی که در برنامه های مدون جمعیتی شاهد آن هستیم تاثیر گذاری اختلافات سیاسی بر روی مبحث فرزندآوری است؛ لذا به نظر می رسد که سیاستگذاران فرهنگی و مسئولین باید بیش از پیش به مسئله جمعیت  مسائل پیش روی آن توجه نمایند و اختلافات سیاسی را در مواضع خاص مانند مسئله جمعیت کنار بگذارند.