مطالعات زنان، حوزه و دانشگاه (۱)
کنفرانس جهانی زنان در پکن، برای زنان ایران، محصولی تاریخی و نوین صادر نمود: تاسیس رشته مطالعات زنان!
و بهمین سادگی رشته‌ای که در دنیا و پس از سال‌ها مبارزه در جهت رفع تبعیض‌های جنسیتی علیه زنان و در جهت پاسخ به نیازی اساسی بنام نظریه‌پردازی در حوزه مسائل زنان، تاسیس شده بود، در ایران هم‌چون یک کالای لوکس خارجی بدون طرح مساله‌ای عمیق و یا درخواستی عمومی، به ناگاه وارد بر دنیای زنان شد و به جای درخواستی برخاسته از مسائل واقعی زنان در کف میدان، به‌صورت دستوری از بالا و براساس نیاز نخبگانی، پس از طی دوره‌ی نهایتا چهارساله در فاز برنامه‌ریزی برای اجرا، در سال ۱۳۸۰ و در سطح کارشناسی ارشد دانشگاهی شروع به کار کرد.
در مصوبه شورای عالی برنامه‌ریزی درباره هدف تأسیس این رشته آمده است:
«هدف تأسیس این رشته، معرفی شأن و نقش زن در جهان هستی از دیدگاه اسلام، تربیت نیروی انسانی متخصص در جهت آموزش و پژوهش در امور زنان؛ تربیت نیروی انسانی جهت سیاست‌گذاری مطلوب در سطوح مختلف برنامه‌ریزی کشور و تقویت بینش علمی نسبت به مسئله زن جهت اصلاح نگرش‌های اجتماعی و فرهنگی است».
?سوال اینجاست که اگر هدف، معرفی شأن و نقش زن در جهان هستی آن‌هم از دیدگاه اسلام است، چرا دلیل تشکیل این رشته، نشست جهانی زنان است؟ و آیا پیش از این نشست، چنین ضرورتی احساس نمی‌شد؟ و حال فارغ از مبنا اگر چنین ضرورتی احساس شده است، ظرفیت اسلامی در تبیین و تعیین مبانی و محتوای مطالعاتی رشته و سرفصل دروس و اساتید ارائه دهنده، کجا دیده شده است؟ گزاره‌ی «تقویت بینش علمی نسبت به مسئله زن» بر چه اساسی انتخاب شده است؟ پاسخ اصیل به آن کجاست؟ بر اساس کدام نظریه‌ی علمیِ اسلامی در حوزه‌ی زنان، قرار است این تقویت بینشی انجام پذیرد؟ آیا در ایران هم به ناهمسانی حقوقی زنان و مردان باور جدی وجود دارد تا برای رفع آن اهتمام جدی صورت گیرد؟ آیا مسائل زنان در ایران برخاسته از عرف است یا یک عقب‌ماندگی تاریخی آن را ایجاد کرده است و یا ناشی از عدم فهم صحیح از متون دینی بوده است و یا منتج از عدم تربیت اصیل اسلامی می‌باشد؟
?سوالاتی بی‌پاسخ از این دست و بیش از آن و تشتت ناشی از این ناهم‌خوانی‌ها، در عملکرد دانشگاه‌های ارائه دهنده‌ی این رشته نیز مشهود است. چنان‌که هر دانشکده متناسب با رویکرد و عقبه‌ی فکری، بینشی و سیاسی اساتید و مدیرگروه خویش، در هر برهه‌ای از تاریخ سیاسیِ کشور، نوعی از موضع گیری در حوزه زنان از قبیلِ زنان از منظر جامعه‌شناختی، زنان در اندیشه‌های فمینیستی، فمینیسم اسلامی و یا تقابل فمینیسم و اسلام و نحوی از مسائل مربوطه را به دانشجوی خویش ارائه می‌دهد…
تشتت حاصله و ترس از تقابل جدی میان فرهنگ فمینیستی و مسائل زنان در ایران، به حدی بالا می‌گیرد که در ۱۳۸۷ طرح بازبینی و اصلاح مفاد آموزشی این رشته تصویب و در سطح وزارت علوم جلساتی برگزار و در پایان همان سال ابلاغیه اصلاحی، تدوین و از سال تحصیلی ۱۳۸۹-۱۳۹۰ به مرحله‌ی اجرا درآمد.
?تغییرات حاصله را می‌توان در تغییر عنوان ها از «مطالعات زنان» به «حقوق زن در اسلام» و «مطالعات خانواده» و تدریس «نقد نظریه‌های فمینیستی»، به‌جای درس «نظریه‌های فمینیستی» مشاهده نمود!
ادامه دارد….?
@Banounegar