?یادداشت ۱

?قانون گذارمحترم ازابتدا در ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی رابطه زوجین را براساس نگاه دینی (اسلام) حق و تکلیفی ترسیم کرده است یعنی عدالت جنسیتی در حقوق وبالتبع آن در قوانین مدنظر مقنن بوده است .
ماده ۱۱۰۲ ضمن تأکید براینکه نکاح و عقد ازدواج به طور صحیح واقع شده باشد به نوعی صحت عقد را شرط برخورداری از حقوق ناشی از زوجیت می داند و در بحث صحت عقد ازدواج مضاف بر شرایط کلی درسایرعقود و البته کمی متفاوت از آنها شرایط اختصاصی هم قایل است نظیر شرط عدم موانع نکاح برای زوجه و … .
مقررات عمومی و نظم اجتماعی جهت صیانت از حقوق زوجین ونیزارزش وکرامت ذاتی زندگی مشترک تنظیم شده اند به گونه ای که عدم ثبت واقعه نکاح جرم انگاری شده است و دسترسی به حقوق ناشی از عقد نکاح مستلزم اثبات رابطه زوجیت می باشد .
آنچه که بدیهی است حقوق و آثار ناشی از زوجیت مستنبط از این ماده اعم از حقوق وآثار مالی و حقوق و آثار غیرمالی می باشد که هر دو این آثار و حقوق دارای ضمانت های اجرایی میباشد البته در ادامه سلسله یادداشت ها به اغماض قانون گذار و مسامحه او در پاره ای از حقوق غیرمالی زوجه پرداخته می شود . تواتر بدون وقفه ماده ۱۱۰۳به عنوان شروع و صدر حقوق و تکالیف زوجین هردورامکلف به حسن معاشرت بایکدیگر می کند .
این ماده ، عقد ازدواج و ماهیت ارزشمند آن را نسبت به سایر عقود تأکید می کند آنچه که از ظاهر وعبارات این ماده استنباط می شود تعیین تکلیف و الزام به حسن معاشرت زوجین در قانون مدنی می باشد. پرواضح است که هر امرو رفتار وگفتار و عملکرد که به کانون محبت واحترام خدشه وارد نماید ودر عرف آن را تعبیر به سوء کنند نقض این ماده است خاستگاه این ماده آیات و روایات وعرف خاص جامعه ایرانی، اسلامی است.
سیاق جانمایی مواد به گونه ای است که درصورت سوء معاشرت ونقض حریم و حرم، حسن معاشرت به عنوان تکلیف قانونی می بایست ضمانت اجرایی هم پا وهم راستا که تأمین کننده این هدف قانون گذارمحترم باشد تعبیه گردد، اما آنچه که در کف جامعه و بستر محاکم جاری وساری است ناکارآمدی سیستم احراز نقض این حق است . به عبارتی زوجین والبته بیشتر زوجه برای اثبات فقدان حسن معاشرت کفش های آهنینش به آهنگ گوش خراش و روح خرابی در میان پله ها و راهروهای محاکم تبدیل میشود وسوئی برسوئی انباشته می شود و پایان ماجرا هم همه آنچه که روح و روان و فطرت لطیف او را خراشیده بود نقض ماده۱۱۰۳ نبوده و راهی جز ادامه زندگی با زوجی که به وضوح به تکلیف قانونی خود مبنی برحسن معاشرت را نقض کرده است،ندارد. واوج سوء معاشرت از جایی رقم می خورد که قانون ومر قانون منهای سایر بایسته های یک زندگی مشترک رفتار زوجه را در قالب این ماده به سوء معاشرت ونشوز تفسیر می کند و ضمانت اجرای آن را سقوط نفقه می داند.

ادامه دارد…

✍️ سکینه السادات پاد وکیل پایه یک دادگستری – عضو کمیسیون بانوان و خانواده مرکز وکلای خراسان رضوی و دانش پژوه مقطع دکتری حقوق عمومی(هیئت تحریریه بانو نگار)
? بانو نگار رسانه بانوان انقلاب اسلامی
https://eitaa.com/Banounegar
@Banounegar

‌خوانشی واقعی از حقوق و تکالیف زوجین نسبت به یکدیگر در قانون مدنی و سایر قوانین موضوعه/۲