نوع نگاه امام به زنان وارد جامعه نشده است

پرتال امام خمینی(س): امام خمینی، همچنان که در تاریخ مرجعیت شیعی، بیش ترین نقش حمایتی را در به عرصه عمومی کشاندن زنان داشت؛ همزمان بر اهمیت شأن و وظیفه مادری زنان نیز تأکیدی می کرد. گزاره ی «شما خانمها شرف مادرى دارید، که در این شرف از مردها جلو هستید» به خوبی نشان دهنده، اهمیت این شأن زنان در اندیشه امام خمینی است. با این حال بسیاری از فعالان حقوق زنان بر این باورند که اقتضائات ایفای این نقش زنان در جامعه امروز ما تأمین نمی شود و در این زمینه با خلأهای سیاست گذاری بزرگی مواجه هستیم.
به گزارش پرتال امام خمینی(س) بخش هایی از گفت و گوی توران ولی مراد، عضو هیأت مدیره جامعه زینب (س) و از فعالین حقوق زنان با پایگاه اطلاع رسانی جماران، در باب این موضوع را در ادامه می خوانید:

همان طور که مستحضر هستید امام خمینی نقش بسیار مهمی برای زنان در جامعه قائل بوده اند.  اکنون که ۳۵ سال از انقلاب اسلامی می گذرد وضعیت زنان و جایگاهشان در ایران بعد از انقلاب را چگونه ارزیابی می کنید؟
با وقوع انقلاب اسلامی هویتی از زن تعریف شد که من نامش را هویت بازیافته زن مسلمان می نامم. نگرش حضرت امام نسبت به زنان در کتب، زندگی و مسائل سیاسی ایشان مشخص است. برای مثال ایشان در هیأتی که به شوروی سابق فرستاند؛ هم نماینده زن و هم نماینده مرد داشتند و این می تواند نشان دهنده ی ضرورت حضور زنان و مردان به موازات یکدیگر در فعالیت های عرصه عمومی باشد. در واقع کارها و سخنان امام نشان می دهد که زن یک انسان است و انسانی است انسان ساز. این هویت بازیافته زن مسلمان که در زمان انقلاب اسلامی توسط امام خمینی تعریف شد، در این مدت سی و پنج ساله با چالش های متعددی مواجه بوده است. به همین دلیل است که ما امروز در هویت زنان و دختران در بخش های مختلف جامعه از خانه و خانواده تا بخش های دیگر با مشکل رو به رو هستیم. نوع نگاه امام به زنان به دلیل نبودن آنان در مراکز قدرت و نداشتن بلندگو  متأسفانه وارد جامعه نشده است و همین باعث به وجود آمدن آن چالش های موجود در جامعه شده است. در واقع نبود زنان در قدرت باعث شده است که مردان نحوه تعامل با زنان را بلد نباشند.

یکی از مسائلی که در اندیشه امام خمینی درباره زنان از اهمیت بسیاری برخوردار است، تأکید ایشان بر نقش مادری است. آیا وضعیت کنونی مادران مطابق با فرمایشات امام خمینی درباره اهمیت فرزندپروری است، در واقع آیا نیازها و اقتضائات شأن مادری و آنچه که یک مادر برای ایفای این نقش نیازمند است؛ پیرو این تأکیدات در جامعه ما مورد توجه قرار گرفته و تأمین شده است به گونه ای که منجر به بهبود شرایط مادران در خانواده و جامعه شود؟

از منظر من اولین مسئله جامعه ما همین نکته است که با وجود اهمیت زنان به عنوان مادر خصوصا از دیدگاه امام، ولی در جامعه به زنان این بها داده نشده است و زنان تامین اجتماعی ندارند تا بتوانند به عنوان یک مادر در شرایط مناسب روانی فرزندان خود را پرورش دهند. نمونه ها و مواردی از آن را مثل مشکلاتی که در زمان مرخصی زایمان برای زنان به وجود می آید و یا مسائل بیمه زنان خانه دار را در شرایط فعلی جامعه می بینیم.

یکی از مسائلی که در خصوص زنان مورد سؤال است، اشتغال زن و تداخل آن با مسئله مادری است. تحلیل شما به عنوان یک فعال حقوق زنان از این مسئله چیست؟

مسئله سر کار رفتن و اشتغال داشتن زنان به تأمین مالی، رشد شخصیتی و بروز توانمندی افراد بر می گردد. ضمن اینکه توانمندی اقتصادی به افراد توانایی بروز انسانی می دهد. زمانی که یک فرد استقلال اقتصادی پیدا می کند، شکوفایی وی در زمینه های انسانی بیشتر خواهد بود . بر این اساس زنی که قرار است انسان و انسان ساز باشد نیازمند شکوفایی است. بر همین اساس استقلال مالی و کار کردن مانعی برای مادر بودن یک زن نیست. با این حال مسئولین باید این امر را برای مادران تسهیل کنند.

منظورتان از وظیفه مسئولین برای تسهیل مادری یک زن چیست؟

در نظر گرفتن امنیت زنان و فکر کردن درباره امنیتی که برای پرورش دادن یک فرزند فارغ از مباحث مالی و مشکلات رفاهی نیازمند هستند، در میان همان خلأهایی که ذکر کردم گم شده است. خب طبق فرمایشات امام خمینی(س) وظیفه مادری برای یک مادر مهم ترین امر است و خود این مسئله شغل آنها به حساب می آید. سؤال اینجاست که طبق این فرمایشات چقدر در جامعه ما به مادر بودن یک زن اهمیت داده می شود؟ و چقدر مسئولین سعی می کنند تا یک زن را به دلیل مادر بودن تأمین نمایند تا این مشکلات را احساس نکند و در آسایش به تربیت فرزندان خود مشغول شود؟ مسئله این است که در شرایطی که نیازهای زنان به عنوان مادر به دلیل وجود خلأهای سیاست گذاری، قانونی و اجرایی تأمین نمی شود؛ چگونه می توانیم انتظار داشته باشیم تا زنان جامعه مادران کاملی برای فرزندپروری باشند و انسان های سالمی را به جامعه تحویل دهند؟

با توجه به تأکید امام خمینی (س) بر وظیفه مادری در زمینه تعلیم و تعلم فرزندان و به کار بردن عباراتی مثل اینکه شما خانمها شرف مادرى دارید، که در این شرف از مردها جلو هستید؛ و مسئولیت تربیت بچه در دامن خودتان دارید. اول مدرسه‏ اى که بچه دارد، دامن مادر است،(صحیفه امام، جلد ۷، ص ۲۸۳) چگونه می توانیم آموزش ها و مهارت های فرزند پروری را به زنان ارائه دهیم؟

در حال حاضر صدا و سیما برای مادران آموزش های خوبی در برنامه های مختلف تلویزیونی پخش می کند ولی اینها تنها یک درصد نیاز موجود را تأمین می کند، چرا که باز هم کاستی های بزرگی در این زمینه وجود دارد. برای اینکه مسئولان برای آموزش دادن به مادران مسئولین وارد کار نشده و از این موضوع غفلت کرده اند.

یکی از مشکلات دیگری که زنان را تهدید می کند، سلامت جسمی و به خصوص روانی زنان است. ارزیابی شما از وضعیت برخورداری زنان از سلامت جسمی و روانی چیست؟

مسئله ی سلامت زنان تنها در برگیرنده سلامت جسمی و روانی نیست. سلامت عاطفی، جنسی و مسئله ی اقتصادی و حقوقی نیز در این زمینه از اهمیت بسیاری برخوردار است. تا زمانی که یک زن به عنوان یک مادر از این ابعاد سلامت برخوردار نباشد، نمی توان انتظار داشت کودکانی سالم و کامل را پرورش دهد. به همین دلیل مسائل زنان نباید به بیمه زنان خانه دار یا سرپرست خانه وار و مسئله مرخصی زایمان تقلیل پیدا کند. مشکلات در حوزه زنان بسیار وسیع تر و گسترده تر از این حد است.

تاریخ نشر: ۱۳۹۳/۰۳/۰۱