خوانشی واقعی از حقوق وتکالیف زوجین نسبت به یکدیگر در قانون مدنی و سایر قوانین موضوعه/۱
📍🔗یادداشت ۱
🍃قانون گذارمحترم ازابتدا در ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی رابطه زوجین را براساس نگاه دینی (اسلام) حق و تکلیفی ترسیم کرده است یعنی عدالت جنسیتی در حقوق وبالتبع آن در قوانین مدنظر مقنن بوده است .
ماده ۱۱۰۲ ضمن تأکید براینکه نکاح و عقد ازدواج به طور صحیح واقع شده باشد به نوعی صحت عقد را شرط برخورداری از حقوق ناشی از زوجیت می داند و در بحث صحت عقد ازدواج مضاف بر شرایط کلی درسایرعقود و البته کمی متفاوت از آنها شرایط اختصاصی هم قایل است نظیر شرط عدم موانع نکاح برای زوجه و … .
مقررات عمومی و نظم اجتماعی جهت صیانت از حقوق زوجین ونیزارزش وکرامت ذاتی زندگی مشترک تنظیم شده اند به گونه ای که عدم ثبت واقعه نکاح جرم انگاری شده است و دسترسی به حقوق ناشی از عقد نکاح مستلزم اثبات رابطه زوجیت می باشد .
آنچه که بدیهی است حقوق و آثار ناشی از زوجیت مستنبط از این ماده اعم از حقوق و آثار مالی و حقوق و آثار غیرمالی می باشد که هر دو این آثار و حقوق دارای ضمانت های اجرایی میباشد البته در ادامه سلسله یادداشت ها به اغماض قانون گذار و مسامحه او در پاره ای از حقوق غیرمالی زوجه پرداخته می شود . تواتر بدون وقفه ماده ۱۱۰۳به عنوان شروع و صدر حقوق و تکالیف زوجین هر دورامکلف به حسن معاشرت بایکدیگر می کند .
این ماده ، عقد ازدواج و ماهیت ارزشمند آن را نسبت به سایر عقود تأکید می کند آنچه که از ظاهر وعبارات این ماده استنباط می شود تعیین تکلیف و الزام به حسن معاشرت زوجین در قانون مدنی می باشد. پرواضح است که هر امرو رفتار و گفتار و عملکرد که به کانون محبت و احترام خدشه وارد نماید و در عرف آن را تعبیر به سوء کنند نقض این ماده است خاستگاه این ماده آیات و روایات وعرف خاص جامعه ایرانی، اسلامی است.
سیاق جانمایی مواد به گونه ای است که در صورت سوء معاشرت و نقض حریم و حرم، حسن معاشرت به عنوان تکلیف قانونی می بایست ضمانت اجرایی هم پا و هم راستا که تأمین کننده این هدف قانون گذار محترم باشد تعبیه گردد، اما آنچه که در کف جامعه و بستر محاکم جاری و ساری است ناکارآمدی سیستم احراز نقض این حق است . به عبارتی زوجین و البته بیشتر زوجه برای اثبات فقدان حسن معاشرت کفش های آهنینش به آهنگ گوش خراش و روح خرابی در میان پله ها و راهروهای محاکم تبدیل میشود و سوئی بر سوئی انباشته می شود و پایان ماجرا هم همه آنچه که روح و روان و فطرت لطیف او را خراشیده بود نقض ماده۱۱۰۳ نبوده و راهی جز ادامه زندگی با زوجی که به وضوح به تکلیف قانونی خود مبنی بر حسن معاشرت را نقض کرده است،ندارد. و اوج سوء معاشرت از جایی رقم می خورد که قانون و مر قانون منهای سایر بایسته های یک زندگی مشترک رفتار زوجه را در قالب این ماده به سوء معاشرت و نشوز تفسیر می کند و ضمانت اجرای آن را سقوط نفقه می داند.
ادامه دارد…
✍️ سکینه السادات پاد وکیل پایه یک دادگستری – عضو کمیسیون بانوان و خانواده مرکز وکلای خراسان رضوی و دانش پژوه مقطع دکتری حقوق عمومی(هیئت تحریریه بانو نگار)
📣 بانو نگار رسانه بانوان انقلاب اسلامی